Agresywny charcik włoski

Agresywny charcik włoski? To w zasadzie się nie zdarza. Jednakże – jednym z pytań, jakie zadajemy przyszłym właścicielom w naszej ankiecie rezerwacyjnej, jest to, jakiej cechy nie powinien posiadać ich przyszły charcik włoski – to jeszcze lepiej pozwala nam dobrać szczenię do nowego opiekuna. Co ciekawe i dla nas zaskakujące, w zasadzie w większości przypadków pada odpowiedź: mój charcik nie powinien być agresywny. Dlatego dzisiaj postaramy się krótko i zwięźle przybliżyć temat agresji w tej rasie.

Przyczyn agresji u psa może być bardzo wiele i mogą one mieć bardzo różne podłoże. Nie jesteśmy jednak behawiorystami, a w internecie znaleźć można mnóstwo artykułów, dlatego nie będziemy podejmować się rozkładania tego tematu na czynniki pierwsze.

Jedno jest pewne – charcik włoski to rasa, która nie jest predysponowana do agresji i z natury absolutnie nie jest agresywna. W związku z tym rzadko kiedy ją wykazuje – w szczególności w stosunku do człowieka. W naszym długim życiu z tymi psami, tylko raz słyszeliśmy o charciku włoskim, który był agresywny i niejednokrotnie „do krwi” ugryzł właściciela. Możemy zaryzykować stwierdzenie, że musiał być to pies mocno zaburzony.

W jakich sytuacjach charcik włoski może być agresywny?

Zachowania agresywne w stosunku do innych psów, czy ludzi, mogą być spowodowane przeżytymi traumami, brakiem socjalizacji w młodym wieku, ale także po prostu bólem i strachem. U charcików włoskich o ile w ogóle agresja się pojawia, to dotyczy zwykle tej ostatniej wymienionej sytuacji, czyli ataku powodowanego lękiem. A lękliwych charcików nie brakuje.

Pies zawsze ma prawo ugryźć. Do mnie należy ocena, czy ta reakcja i jej siła była adekwatna, jaki jest poziom odporności psa na życiowe sytuacje¹.
zoopsycholog – Agnieszka Penkala

Jest rzesza charcików, które ze strachu reagują właśnie agresją, ponieważ próbują się bronić. Objawia się to zwykle warczeniem, czy próbą złapania człowieka zębami np. za rękę – najcześciej podczas zabiegów pielęgnacyjnych (jak obcinanie pazurów), czy wizyty u weterynarza. Takie sytuacje potrafią się też zdarzyć np. w ringu na wystawie psów, kiedy pies jest mocno zestresowany i nie życzy sobie dotykania, czy łapania przez sędziego, bo najzwyczajniej w świecie czuje się zagrożony. Mimo, że takie zachowania dyskwalifikują ocenę, to jednak są zarazem wpisane w psią naturę. Istotnym jest jednak fakt, że charcik zazwyczaj bardzo kontroluje i hamuje siłę z jaką gryzie, jest to zaledwie delikatne, „ostrzegawcze” łapanie zębami, bez chęci zrobienia człowiekowi realnej krzywdy.

Wiele psów zanim przejdzie do ofensywy, wykazuje multum zachowań ostrzegających, których czasami człowiek nie zauważa. Drabina agresji psa to w sumie 11 kolejnych kroków, aż do ostateczności, czyli ataku. Są to między innymi – ziewanie i oblizywanie nosa, odwracanie głowy, odwracanie ciała i siadanie, odchodzenie, skradanie się i podwinięcie uszu, pozycja skulona z podwiniętym ogonem i ostatnie pięć:

W naszym życiu z tą rasą, niejednokrotnie spotkaliśmy się również z charcikami włoskimi, które bardzo bronią zasobów (u nas to Agatka), nie są jednak agresywne w stosunku do człowieka, ale do innych psów, przed którymi swoją zdobycz chcą obronić. Charcik włoski zwykle wtedy warczy i kłapie zębami i jest to jeden z naturalnych sposobów psiej komunikacji. Jest to ostrzeżenie „nie zbliżaj się i nie podchodź”. Takie sytuacje mogą się zdarzyć, kiedy do naszego domu przychodzi drugi charcik włoski. Zwykle pies rezydent próbuje bronić swojej przestrzeni, legowiska, czy zabawek i najzwyczajniej ma do tego prawo. Zachowanie terytorialne objawia się wtedy szczekaniem na „intruza”, zwykle jednak u charcika zwycięża ciekawość i odpuszcza na rzecz zakolegowania się z nowym osobnikiem. Zazdrosne i bardzo związane z opiekunem charciki włoskie, z silnym instynktem terytorialnym, mogą mieć poczucie, że powinny bronić swojego właściciela. Mogą więc reagować agresywnie w stosunku do innych zwierząt, które temu zagrażają. Jest to tak zwana agresja protekcyjna i zdarza się w rasie niezwykle rzadko, mimo ogromnej więzi, jaką charcik nawiązuje ze swoim właścicielem.

Swoja drogą, osoby, które nie znają i nie widziały nigdy zabaw dwóch charcików włoskich, mogą być lekko przerażone. Nasi goście często są zdziwieni intensywnością z jaką „naparzają” się młode psy, czy szczenięta. Charciki uwielbiają „straszyć” się zębami i kłapią nimi sobie dosłownie koło oczu. Ale tak naprawdę to tylko demonstracja siły, podczas której nigdy nie dochodzi do bezpośredniego kontaktu.

Agresja łowiecka u charta

Charcik włoski jest psem myśliwskim i posiada silny instynkt łowiecki. Już gonienie puchatego szarpaka, czy zabawa polegająca na wyciąganiu z zabawki wypełnienia, jest niczym innym, niż polowaniem i zabijaniem „ofiary”. Ten rodzaj zachowań najczęściej uruchamia się, gdy charcik włoski widzi szybko poruszający się obiekt – mysz, kota, zająca. Badacze psich zachowań podobno nie uważają jednak agresji łowczej za zachowania agresywne, uznając, że zachowaniami łowieckimi sterują zupełnie inne emocje². Scenariuszy i przyczyn takiego zachowania jest wiele. U współczesnych ras czy typów (poza np. psami ras pierwotnych, które prezentują łańcuch odziedziczony bezpośrednio od wilków) został on już bardzo zmodyfikowany po to, aby uzyskać zachowania potrzebne do pełnienia specyficznych funkcji. Nadal jednak mamy sporą grupę psów, chociażby myśliwskich, u których wygaszone zostały tylko etapy rozszarpywania i zjadania. Oczywiście to tylko teoria, bowiem w praktyce każdy pies może zaprezentować cały łańcuch zachowań wpisany w instynkt łowiecki, łącznie ze zjedzeniem swojej ofiary³.

Jak przeciwdziałać pojawieniu się agresji i co powinno nas zaniepokoić?

Jak wspomnieliśmy wcześniej – przyczyny agresji u psa mogą być bardzo różne, a agresywny charcik włoski to najczęściej pies, który odczuwa niepokój, stres i zagrożenie = brak poczucia bezpieczeństwa. Ból, czy choroba również mogą być przyczynami zachowań agresywnych – charcik włoski, który z jakiegoś powodu cierpi, może być bardziej wrażliwy na dotyk, dlatego jego reakcje będą znacznie bardziej intensywne. Szczekanie, czy atakowanie innych psów podczas spacerów może być w tej rasie wynikiem agresji lękowej lub smyczowej. Często dotyczy to czworonogów, które nie zaznały dostatecznej socjalizacji z innymi psami. Dlatego tak ważne jest, aby nie odłączać małego charcika zbyt wcześnie od stada i matki.

Szczekanie na inne psy, podbieganie do nich, stroszenie się – to już świadczy o tym, że pies przeżywa stres i dyskomfort. Oczywiście, psy muszą mieć możliwość komunikowania się ze światem, jednak tego typu zachowania mogą już być niepokojące. Warto jednak mieć na uwadze, że to są zachowania normalne – pies, który przeżywa emocje i puszy się, nie jest psem zaburzonym. Mnóstwo w nim czynników stresogennych, które mogą wpływać na układ nerwowy – zanieczyszczenia, hałas, ogromna liczba zapachów, które przytłaczają psy, będące z natury zwierzętami terytorialnymi. Są psy, które adaptują się do tych warunków i wygaszają instynkty, ale wiele z nich sobie z tym nie radzi⁴.
zoopsycholog – Agnieszka Penkala

Charciki włoskie są zwierzętami wyjątkowo społecznymi mającymi wiele potrzeb. Brak ich zaspokojenia może powodować niepożądane zachowania. Dlatego należy swoim psom zapewnić odpowiednie żywienie i regularną aktywność fizyczną. Ważne, aby zapewnić swojemu charcikowi bezpieczeństwo oraz komfort i minimalizować stres. Charcik włoski powinien mieć w domu swoją strefę (legowisko, klateczkę), w której nie będzie czuł się zagrożony kiedy np. w domu pojawią goście. Zasady panujące w domu muszą być zrozumiałe dla psa – zwykle ostrzegamy nowych właścicieli, aby nie dawali się nabrać na słodkie, charcikowe oczy i zarazem nie pozwolili sobie wchodzić na głowę. Brak ustalonych granic i nieznajomość słowa „nie wolno”, może się w przyszłości okazać nie lada problemem.

Agresja u psa to złożony problem, choć na szczęście wyjątkowo rzadko dotyczy on charcików włoskich. Jeśli jednak taka trudność się pojawi – rozpocznij pracę z psem pod okiem doświadczonego trenera lub behawiorysty.