Wiele razy pisaliśmy w artykułach na naszej stronie, że charty to zwierzęta wyjątkowe. Ważne jest posiadanie wiedzy o tej ich „inności”. Szczególnie, jeśli chodzi o interpretację wyników badań u chartów. Nie każdy lekarz weterynarii ma obowiązek znać te różnice i to właściciel powinien być odpowiedzialny za wskazanie weterynarzowi tych istotnych rozbieżności.
Jakiś czas temu trafiliśmy na materiał firmy IDEXX z 2022 roku. To działająca w ponad 175 krajach firma z branży medycyny weterynaryjnej. Produkuje urządzenia diagnostyczne, oprogramowanie i oferuje wiele usług niezbędnych w weterynarii. Posiada m.in. sieć Laboratoriów Referencyjnych. To instytucje, które w ramach wspólnej działalności dbają o jak najbardziej nowoczesne pomiary i prawidłową interpretację wyników testów, jakie prowadzą. IDEXX jest wsparciem dla lekarzy i hodowców, a nadrzędnym celem firmy jest troska o zdrowie i dobrostan zwierząt domowych, gospodarskich – a co za tym idzie – także ludzi.
Specyficzne dla chartów wartości referencyjne w Laboratoriach Referencyjnych IDEXX
Charty były na przestrzeni wieków intensywnie hodowane pod kątem wydajności. W wyniku adaptacji do sukcesów w wyścigach, nawet podstawowe parametry krwi znacznie różnią się od innych ras psów, co utrudnia stosowanie ogólnych weterynaryjnych przedziałów referencyjnych dla tej populacji. Poprzednio opublikowane badania wykazały, że charty wymagają innych przedziałów referencyjnych dla wielu typowych parametrów. Ta aktualizacja dostarcza specyficznych dla rasy przedziałów dla hematologii, biochemii i całkowitego T4. Mogą one pomóc w interpretacji wyników z Laboratoriów Referencyjnych IDEXX.
Studium przedziałów referencyjnych dla chartów
Najdokładniejsze pomiary uzyskuje się na podstawie badań przedziału referencyjnego przeprowadzonych z użyciem tego samego analizatora i odczynników. IDEXX jest dostarcza swoim klientom jak najdokładniejsze i najbardziej wiarygodne wyniki. IDEXX postępowało zgodnie z wytycznymi Instytutu Standardów Klinicznych i Laboratoryjnych (CLSI) w celu określenia specyficznych dla chartów przedziałów referencyjnych, które podsumowano w tabelach 1 i 2. W badaniu uczestniczyły klinicznie zdrowe charty (N=220) w ramach współpracy szpitali weterynaryjnych oraz podczas corocznego spotkania miłośników chartów, gdzie właściciele wpisali swoje psy do badania. Psy w wieku dorosłym (1-10 lat) zostały uznane za zdrowe na podstawie historii i badania fizykalnego. Minimalny czas od zakończenia kariery wyścigowej dla wszystkich uczestniczących chartów wynosił 1 rok. Zwierzęta nie przyjmowały żadnych leków oprócz rutynowej profilaktyki przeciwpasożytniczej. Zrobiono im także test Lab 4Dx® Plus na boreliozę, ehrlichozę, anaplazmozę i dirofilariozę. Wszystkie badania hematologiczne, chemiczne i całkowite T4 przeprowadzono w laboratoriach referencyjnych IDEXX. Tym samym, te specyficzne dla rasy chartów przedziały odniesienia dotyczą tylko badań przeprowadzonych w laboratoriach IDEXX. Jednak różnice między rasami powinny być brane pod uwagę podczas interpretacji wyników badań krwi wykonywanych dowolną metodologią, a ogólne tendencje przedstawione w tabelach mogą dostarczyć kierunkowych korzyści przy interpretacji wyników dla chartów z innych środowisk testowych.
Ocena funkcji nerek u chartów
Ocena funkcji nerek u chartów zawsze była trudna ze względu na znacznie wyższe poziomy kreatyniny obserwowane u klinicznie zdrowych chartów w porównaniu do innych ras. Badania wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR) u chartów były różne, ale przynajmniej jedno badanie wykazało wyższy GFR u zdrowych chartów niż u psów niewyścigowych, pomimo wyższych poziomów kreatyniny, co sugeruje, że zwiększone wartości kreatyniny niekoniecznie odzwierciedlają zmniejszone wydalanie przez nerki. Wyższe przedziały referencyjne kreatyniny obserwowane u chartów przypisuje się zwiększonej masie mięśniowej tej rasy. Test IDEXX SDMA® nie jest wpływany przez masę mięśniową i powinien być bardziej dokładnym wskaźnikiem zdrowia nerek niż kreatynina u chartów. Jednakże niezależne badanie przedziału referencyjnego i doświadczenia anegdotyczne sugerowały, że chart mógł mieć wyższy górny limit (20 µg/dL) niż inne rasy psów dla swojego przedziału referencyjnego SDMA. Badanie referencyjne IDEXX dla chartów potwierdziło ten wyższy górny limit dla SDMA.
| Parametr | Wartość ogólna dla psów | Wartość specyficzna dla chartów |
| Test IDEXX SDMA® | 0–14 µg/dL | 0–20 µg/dL |
| Kreatynina | 0.5–1.5 mg/dL | 1.2–2.1 mg/dL |
| BUN | 9–31 mg/dL | 13–29 mg/dL |
| Glukoza | 63–114 mg/dL | 72–118 mg/dL |
| Wapń | 8.4–11.8 mg/dL | 9.3–10.5 mg/dL |
| Fosfor | 2.5–6.1 mg/dL | 2.3–5.1 mg/dL |
| Chlorek | 108–119 mmol/L | 107–117 mmol/L |
| Potas | 4–5.4 mmol/L | 3.8–4.7 mmol/L |
| Sód | 142–152 mmol/L | 139–149 mmol/L |
| Stosunek Na/K | 28–37 | 31–39 |
| TCO2 (Bikarbonat) | 13–27 mmol/L | 18–25 mmol/L |
| Przerwa anionowa | 11–26 mmol/L | 12–20 mmol/L |
| Całkowite białko | 5.5–7.5 g/dL | 5.2–6.8 g/dL |
| Albumina | 2.7–3.9 g/dL | 2.7–3.9 g/dL |
| Globuliny | 2.4–4 g/dL | 2.2–3.5 g/dL |
| Stosunek Alb/Glob | 0.7–1.5 | 0.9–1.5 |
| ALT [ALT u charcików] | 18–121 U/L | 24–97 U/L |
| AST | 16–55 U/L | 23–84 U/L |
| ALP | 5–160 U/L | 12–79 U/L |
| GGT | 0–13 U/L | 0–18 U/L |
| Bilirubina całkowita | 0–0.3 mg/dL | 0.2–0.5 mg/dL |
| Bilirubina sprzężona | 0–0.1 mg/dL | 0–0.1 mg/dL |
| Bilirubina niesprzężona | 0–0.2 mg/dL | 0.1–0.4 mg/dL |
| Cholesterol | 131–345 mg/dL | 110–236 mg/dL |
| CK | 10–200 U/L | 59–538 U/L |
Porównanie ogólnych przedziałów referencyjnych dla psów w laboratoriach IDEXX z specyficznymi dla chartów przedziałami referencyjnymi dla poszczególnych parametrów chemicznych.
Kolejne badanie zostało przeprowadzone na szczeniętach chartów, aby określić specyficzny dla szczeniąt przedział referencyjny SDMA i ustalić, czy wyższy górny limit przedziału referencyjnego SDMA zauważony u dorosłych, można przypisać subklinicznym uszkodzeniom nerek podczas treningu. Te szczenięta jeszcze nie rozpoczęły treningów jako wyścigowe charty i nie miały jeszcze znacznej masy mięśniowej, typowej dla dorosłych osobników tej rasy. Przedział referencyjny SDMA u szczeniąt chartów okazał się taki sam, jak u dorosłych (0–20 µg/dL) i był wyższy niż to obserwowane u szczeniąt innych ras (0–16 µg/dL). W przeciwieństwie do dorosłych chartów, poziom kreatyniny u tych szczeniąt mieścił się w ogólnym przedziale referencyjnym dla dorosłych psów (0,5–1,5 mg/dL), co wspiera hipotezę, że głównym czynnikiem przyczyniającym się do wyższego poziomu kreatyniny u dorosłych chartów jest masa mięśniowa. Wyniki te sugerują, że wyższe poziomy SDMA (obserwowane zarówno u dorosłych, jak i u młodych chartów), prawdopodobnie reprezentują specyficzne dla rasy różnice fizjologiczne (np. w ścieżkach enzymatycznych, metabolizmie białek), prowadzące do zwiększonej produkcji SDMA.
Mimo dowodów na to, że charty wymagają specyficznych dla rasy przedziałów referencyjnych dla biomarkerów nerkowych, nigdy nie należy wykluczać prawdziwego spadku funkcji nerek bez pełnego badania diagnostycznego. U chartów wykazano potencjalnie większe ryzyko chorób nerek związanych z utratą białka oraz z nadciśnieniem tętniczym. Ponadto istnieje możliwość trwałego uszkodzenia nerek podczas treningu (np. z powodu ich niedokrwienia lub stosowania NLPZ – niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Dostępność specyficznych dla rasy przedziałów referencyjnych dla SDMA i kreatyniny pomoże określić potrzebę dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak pomiar ciśnienia krwi, wykonanie pełnej analizy moczu i stosunku biało-kreatynina. w moczu. To ostatnie szczególnie ze względu na wyższe u chartów ryzyko chorób nerek, związanych z utratą białka, w ramach wszystkich rutynowych badań profilaktycznych, a także zawsze, gdy poziom SDMA jest zwiększony lub ma tendencję do wzrostu w górnym zakresie specyficznego dla chartów przedziału referencyjnego.
Interpretacja morfologii u chartów
W obecnym i wcześniejszych badaniach wykazano, że charty mają wyższe wartości hematokrytu, liczby czerwonych krwinek, średniej objętości krwinki (MCV) i stężenia hemoglobiny. Wyniki te wykazano również u młodych chartów, które nie rozpoczęły jeszcze treningu wyścigowego. Oznacza to, że jest to różnica fizjologiczna związana z rasą, a nie zmiana rozwijająca się wtórnie do zwiększonych potrzeb tlenu podczas treningu. Tradycyjnie przypisuje się te różnice rasowe wpływowi selektywnej hodowli na większą zdolność przenoszenia tlenu, co wiąże się z lepszymi wynikami wyścigowymi. Charty mają zazwyczaj nieznacznie mniej płytek krwi w stosunku do ogólnego przedziału referencyjnego dla psów, bez wpływu na obraz kliniczny. Nie wiadomo dlaczego tak jest, ale może to być wynik przesunięcia produkcji szpiku kostnego w kierunku linii czerwonych krwinek, sekwestracji śledzionowej lub płucnej, lub zwiększonej skłonności do agregacji płytek krwi. U chartów zauważono również niższą całkowitą liczbę białych krwinek i trochę mniej każdej z komórek w pięcioczęściowym różnicowaniu (neutrofile, limfocyty, monocyty, eozynofile i bazofile).
Ponieważ hematokryt chartów jest normalnie na górnym krańcu lub powyżej ogólnego przedziału referencyjnego dla psów, możliwe jest łatwe przeoczenie względnej anemii u tych psów. Odwrotnie, niskie płytki krwi lub białe krwinki mogą być nadinterpretowane bez zrozumienia tych różnic rasowych. Użycie specyficznych dla rasy przedziałów referencyjnych jest nieocenione w identyfikacji znaczących zmian w parametrach hematologicznych.
Diagnozowanie i monitorowanie niedoczynności tarczycy u chartów
Diagnoza niedoczynności tarczycy u psów zwykle opiera się na obecności niskiego całkowitego T4 w połączeniu z klasycznymi objawami klinicznymi niskiego poziomu hormonów tarczycy. Jeśli objawy kliniczne nie są oczywiste lub gdy występują współistniejące choroby, dalsze potwierdzenie oparte na niskim wolnym T4, a czasami na podwyższonym poziomie psiego TSH, może być pomocne. U chartów sytuacja jest bardziej skomplikowana. Badania wykazały, że poziomy całkowitego T4 u zdrowych osobników często mieszczą się poniżej ogólnego przedziału referencyjnego dla psów. Aby uniknąć nadmiernej diagnozy niedoczynności tarczycy ważne jest, aby poziomy całkowitego T4 u chartów interpretować przy użyciu specyficznych dla rasy i metodologii przedziałów referencyjnych.
Jeśli chodzi o diagnozowanie chartów przy występujących równocześnie innych chorobach, które mogą obniżać poziomy całkowitego T4 lub gdy zgłaszane są tylko niejednoznaczne lub nieobecne objawy kliniczne niedoczynności tarczycy, potwierdzenie niedoczynności tarczycy może być trudne. Normalny wolny T4 może potwierdzić stan eutyreozy u charta. Specyficzne dla rasy przedziały referencyjne dla wolnego T4 u chartów są znacznie niższe niż u innych ras, przy czym przynajmniej jedno badanie wykazało dolny limit 0 pmol/L u dorosłych, zdrowych chartów. W związku z tym, niski wolny T4 sam w sobie nie może służyć do potwierdzenia niedoczynności tarczycy u tych psów. W takich przypadkach poziomy psiego TSH mogą dostarczyć dodatkowych informacji w diagnozowaniu niedoczynności tarczycy.
| Parametr | Wartość ogólna dla psów | Wartość specyficzna dla chartów |
| RBC | 5,39–8,7 M/µL | 7,04–9,73 M/µL |
| HCT | 38,3%–56,5% | 52%–68,4% |
| Hgb | 13,4–20,7 g/dL | 16,9–23,1 g/dL |
| MCV | 59–76 fL | 67–80 fL |
| MCH | 21,9–26,1 pg | 23,1–25,7 pg |
| MCHC | 32,6–39,2 g/dL | 30,4–35,8 g/dL |
| Płytki | 143–448 K/µL | 97–232 K/µL |
| WBC | 4,9–17,6 K/µL | 3,6–8,6 K/µL |
| Neutrofile | 2,94–12,67 K/µL | 2,14–6,52 K/µL |
| Limfocyty | 1,06–4,95 K/µL | 0,59–2,1 K/µL |
| Monocyty | 0,13–1,15 K/µL | 0,04–0,34 K/µL |
| Eozynofile | 0,07–1,49 K/µL | 0,02–1,19 K/µL |
| Bazofile | 0–0,1 K/µL | 0–0,1 K/µL |
| Endokrynologia | ||
| Całkowite T4 | 1,0–4,0 µg/dL | 0,5–1,7 µg/dL |
Porównanie ogólnych przedziałów referencyjnych dla psów w laboratoriach IDEXX z specyficznymi dla chartów przedziałami referencyjnymi dla poszczególnych parametrów CBC i całkowitego T4.
Podobnie, przy monitorowaniu chartów na suplementacji hormonów tarczycy, potrzebne są specyficzne dla rasy przedziały referencyjne. Poziomy całkowitego T4 u chartów leczonych z powodu niedoczynności tarczycy mogą nie być tak wysokie jak u innych ras psów. Niski psie TSH w połączeniu z normalnym całkowitym T4 i ustąpieniem objawów klinicznych zazwyczaj odzwierciedla adekwatną suplementację u chartów.
Podsumowanie
Charty są unikalną rasą z wieloma fizjologicznymi adaptacjami wynikającymi z wieków celowej hodowli. Prowadzą one do znaczących różnic w wynikach badań krwi klinicznie zdrowych chartów w porównaniu z innymi rasami psów. Ich interpretacja wymaga stosowania specyficznych dla rasy przedziałów referencyjnych. Ponadto, ustalenie indywidualnych wartości bazowych przez profilaktyczne badania krwi może być szczególnie pomocne w rozpoznawaniu klinicznie istotnych zmian u tych wyjątkowych psów.
Oryginalna bibliografia dokumentu źródłowego:
- Zaldívar-Lopez S, Marín LM, Iazbik MC, Westendorf-Stingle N, Hensley S, Couto CG. Clinical pathology of greyhounds and other sighthounds. Vet Clin Pathol. 2011;40:414–425.
- Heneghan T. Hematological and biochemical variables in greyhound. Vet Sci Commun. 1977;1:277–284.
- Dunlop MM, Sanchez-Vazquez MJ, Freeman KP, Gibson G, Sacchini F, Lewis F. Determination of serum biochemistry reference intervals in a large sample of adult greyhounds. J Small Anim Pract. 2011;52:4–10.
- Steiss JE, Brewer WG, Welles E, Wright JC. Hematologic and serum biochemical reference values in retired greyhounds. Compend Cont Educ. 2000;22:243–248.
- Campora C, Freeman KP, Serra M, Sacchini F. Reference intervals for greyhounds and lurchers using the Sysmex XT-2000iV hematology analyzer. Vet Clin Pathol. 2011;40:467–474.
- Shiel RE, Brennan SF, O’Rourke LG, McCullough M, Mooney CT. Hematologic values in young pretraining healthy greyhounds. Vet Clin Pathol. 2007;36:274–277.
- Freeman WE, Couto CG, Gray TL. Serum creatinine concentrations in retired racing greyhounds. Vet Clin Pathol. 2003;32:40–42.
- Drost WT, Couto CG, Fischetti AJ, Mattoon JS, Iazbik C. Comparison of glomerular filtration rate between greyhounds and non-greyhound dogs. J Vet Intern Med. 2006;20:544–546.
- Hall JA, Yerramilli M, Obare M, Yerramilli M, Melendez LD, Jewel DE. Relationship between lean body mass and serum renal biomarkers in healthy dogs. J Vet Intern Med. 2015;29(3):808–814.
- Liffman R, Johnstone T, Tennent-Brown B, Hepworth G, Courtman N. Establishment of reference intervals for serum symmetric dimethylarginine in adult nonracing greyhounds. Vet Clin Pathol. 2018;00:1-6. doi:10.1111/vcp.12638
- Couto CG, Murphy R, Coyne M, Hardy S, Seguin A. Serum symmetric dimethylarginine in concentrations in greyhound puppies—evidence for breed specific physiologic differences [ACVIM Abstract NU07]. Paper presented at: American College of Veterinary Internal Medicine; Phoenix, AZ, June 6–9, 2019.
- Surman S, Couto CG, DiBartola SP, Chew DJ. Arterial blood pressure, proteinuria, and renal histopathology in clinically healthy retired racing greyhounds. J Vet Intern Med. 2012;26:1320–1329.
- Gaughan KR, Bruyette DS. Thyroid function testing in greyhounds. Am J Vet Res. 2001;62:1130–1133.
© 2022 IDEXX Laboratories, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. • 09-2690203-00 • Wszystkie znaki ®/TM są własnością IDEXX Laboratories, Inc. lub jej oddziałów w Stanach Zjednoczonych i/lub innych krajach.
Opublikowano w lipcu 2022 roku.